Het is misschien wat moeilijk te vatten in deze dagen van herfstige lente, maar de stad is een hitte-eiland dat warmer is dan zijn omgeving. En met de opwarming van de aarde stijgt ook de temperatuur in een stedelijke omgeving. Beton, steen en donkere structuren absorberen meer warmte en die hitte wordt ook nog eens moeilijker afgevoerd dan in een rurale omgeving. Dat heeft nare gevolgen voor de volksgezondheid. Zeker in periodes van hittegolven. Daarom besliste het stadsbestuur om een zogenaamde 'hittekaart' te laten maken van Antwerpen. De metingen zullen in de maanden juli en augustus plaatsvinden.
In Gent heeft men die metingen al achter de rug. "De hittekaarten kaderen in het klimaatadaptatiebeleid van de stad Gent", zegt de Gentse schepen van Klimaat Tine Heyse (Groen). "We moeten de structuren van de stad aanpassen aan de gevolgen van de opwarming, waarvan we nu al weten dat ze onvermijdelijk zijn. De kaarten maken het probleem van het hitte-eilandeffect zichtbaar en zorgen ervoor dat we vandaag de problemen van morgen kunnen aanpakken. Eind juli zijn de rapporten over die metingen klaar en dan volgen er beleidsaanbevelingen."
De Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) mat afgelopen zomer in Gent op verschillende plaatsen de temperatuur en de vochtigheid en legde die resultaten naast metingen van het KMI en de Universiteit Gent. Maar wat doe je daar dan mee?
"Het is een verhaal van stadsontwikkeling en van preventief optreden", zegt Jasmin Lauwaert, kabinetsmedewerker van Tine Heyse. "Het aanleggen van groendaken zorgt voor minder warmteopname. Luchtcorridors tussen gebouwen zorgen voor de warmte-afvoer. Grotere parken en groengebieden zijn belangrijk, net als een fijnmazig groen netwerk in de stad en meer water. Eens je weet waar de probleempunten in de stad zijn, kun je bij hittegolven ook preventief optreden en de vooral oudere mensen daar gaan opzoeken, kijken of er problemen zijn en hen aansporen om vooral genoeg te drinken.Daarnaast is het uiteraard ook belangrijk om de CO2-uitstoot te verminderen."
De cijfers geven Antwerpen en Gent geen ongelijk. Volgens de Vlaamse Milieumaatschappij is het vandaag bij ons gemiddeld 2,3 graden warmer dan tijdens de pre-industriële periode. De frequentie van hittegolven is sinds 1990 verdubbeld. En dat zorgt voor extra sterfgevallen in de zomer. Passen de steden zich niet aan de klimaatwijziging aan, dan kunnen voor heel Vlaanderen de kosten ten gevolge van overlijdens door hittestress tegen 2050 oplopen tot 3,5 miljard euro.
